دیابت و اختلال جنسی با سرعتی به هم می رسند که باور نمی کنید . دیابت تنها یک بیماری متابولیک نیست، بلکه مجموعه‌ای از اختلالات سیستمیک را به همراه دارد که می‌تواند عملکرد طبیعی بسیاری از اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از عوارض فراموش شده دیابت، تأثیر آن بر سلامت و عملکرد جنسی در زنان و مردان است؛ موضوعی که به دلایل فرهنگی یا شخصی، اغلب نادیده گرفته می‌شود یا از بیان آن خودداری می‌شود. با این حال، آگاهی از رابطه دیابت و اختلال جنسی و دریافت کمک‌های درمانی می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت روانی و جسمی افراد دیابتی ایفا کند.
دیابت چگونه باعث اختلال جنسی می‌شود؟
عملکرد جنسی یک فرایند پیچیده است که نیاز به هماهنگی دقیق بین سیستم عصبی، گردش خون، هورمون‌ها و روان انسان دارد. دیابت می‌تواند در چندین سطح این هماهنگی را مختل کند:
آسیب عصبی (نوروپاتی دیابتی) 
افزایش مزمن قند خون در طول زمان باعث آسیب به اعصاب محیطی می‌شود و بی حسی آلت را در پی دارد. اعصاب کنترل‌کننده احساسات جنسی، تحریک پذیری و پاسخ‌های فیزیولوژیک مانند نعوظ یا ترشح واژینال نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این اولین گام دیابت و اختلال جنسی به سمت هم است .
اختلالات قلبی و عروقی 
دیابت و اختلال جنسی قدم بعدی را در کاهش خون رسانی به اندام تناسلی برمی دارند . دیابت به ویژه به مویرگ ها و رگ‌های کوچک آسیب می‌زند و باعث کاهش اکسیژن‌رسانی و تغذیه مناسب بافت‌ها می‌شود.
نوسانات هورمونی 
گام سوم دیابت و اختلال جنسی باعث کاهش سطح تستوسترون در مردان و کاهش استروژن در زنان می شود . این تغییرات، مستقیماً روی میل جنسی، تحریک‌پذیری و کیفیت رابطه جنسی اثرگذار هستند.
مشکلات روانی و عاطفی 
اضطراب مزمن، افسردگی، نگرانی از توانایی جنسی یا تصویر منفی از بدن، در بیماران دیابتی رایج هستند. این اختلالات روانی می‌توانند عملکرد جنسی را کاهش دهند یا حتی به شکل ناخودآگاه مانع برقراری رابطه‌ی جنسی شوند. این گام نهایی در رسیدن دیابت و اختلال جنسی به یکدیگر است .
♂️دیابت و اختلال جنسی در مردان
شایع‌ترین مشکل: اختلال نعوظ (ED)
بیش از دو سوم مردان مبتلا به دیابت در طول زندگی خود درجاتی از اختلال نعوظ را تجربه می‌کنند. این اختلال به ناتوانی در رسیدن به نعوظ، یا حفظ آن در حین رابطه اشاره دارد. سایر مشکلات رایج عبارتند از:
⚠️کاهش میل جنسی
⚠️تأخیر در انزال یا عدم انزال
⚠️کاهش رضایت جنسی
علت این اختلالات می‌تواند ترکیبی از عوامل فیزیکی (مثل اختلال عروق و اعصاب) و روانی باشد. مردان دیابتی همچنین بیشتر در معرض کاهش سطح تستوسترون قرار دارند که خود می‌تواند زمینه ساز اختلالات عملکرد جنسی شود.
♀️دیابت و اختلال جنسی در زنان
دیابت و اختلال جنسی در زنان بسیار کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، اما آمارها نشان می‌دهد که این اختلالات نیز شیوع بالایی دارند.
علائم شایع اختلال جنسی در زنان:
⚠️کاهش میل جنسی
⚠️خشکی واژن، که می‌تواند منجر به درد حین رابطه (dyspareunia) شود
⚠️کاهش تحریک‌پذیری یا ارگاسم
خشکی واژن ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی یا کاهش خون‌رسانی باشد. علاوه بر آن، احساس خستگی مزمن، نوسانات خلقی و افسردگی نیز در زنان دیابتی شایع است و می‌تواند در ایجاد یا تشدید مشکلات جنسی نقش داشته باشد.
نقش روان شناختی در دیابت و اختلال جنسی
دیابت و اختلال جنسی با کمک هم بیماران دیابتی را با طیفی از نگرانی‌ها و فشارهای روانی رو به رو می کنند :
🚫ترس از ناتوانی جنسی
🚫نگرانی بابت کنترل بیماری
🚫اضطراب از نتیجه رابطه جنسی، یا شرم از بیان مشکل.
همه‌ی این‌ها می‌توانند یک چرخه‌ی معیوب ایجاد کنند؛ اختلال جنسی باعث اضطراب بیشتر می‌شود و اضطراب هم اختلال جنسی را تشدید می‌کند. و در یک چرخه‌ی بزرگتر دیابت باعث اختلال جنسی می شود و اختلال جنسی باعث افسردگی و تشدید دیابت می شود . بنابراین، پرداختن به سلامت روان و کاهش فشارهای ذهنی، بخشی جدانشدنی از درمان دیابت و اختلال جنسی بیماران است.
راهکارها و درمان‌ها: از قند خون تا روان
✅️کنترل مناسب قند خون
اولین و مهم‌ترین گام در درمان اختلال جنسی در بیماران دیابتی، کنترل پایدار و دقیق قند خون است. کنترل قند نه‌تنها به بهبود عملکرد عروقی و عصبی کمک می‌کند، بلکه انرژی و میل جنسی را نیز افزایش می‌دهد.
✅️درمان‌های دارویی
برای مردان ♂️: داروهای تقویت‌کننده نعوظ مانند سیلدنافیل (ویاگرا) یا تادالافیل، یا در صورت نیاز، تستوسترون‌تراپی و اگزوزم تراپی
برای زنان ♀️: استفاده از ژل‌های روان‌کننده واژینال، درمان‌های موضعی با استروژن و در موارد خاص، درمان هورمونی
✅️درمان های غیر دارویی
شاک ویو تراپی یکی از درمان هایی است که طبق تحقیقات موثرترین روش برای بیماران دیابتی است زیرا هم رسوب و موانع داخل عروق را از بین می برد و هم باعث ساخت عروق جدید می شود .
✅️مشاوره و روان‌درمانی
درمان‌های روان‌شناختی شامل مشاوره جنسی، درمان شناختی-رفتاری (CBT) و زوج‌درمانی می‌توانند در بازسازی اعتمادبه‌نفس جنسی و بهبود رابطه زوجین بسیار مؤثر باشند.
✅️سبک زندگی سالم ورزش منظم، تغذیه مناسب، ترک دخانیات و خواب کافی همگی نقش مهمی در بهبود سلامت جنسی دارند. ورزش، به ویژه باعث افزایش جریان خون، ترشح اندورفین، و کاهش استرس می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دیابت و اختلال جنسی، اگرچه ممکن است در نگاه اول دو مسئله جداگانه به نظر برسند، اما ارتباطی تنگاتنگ و اثرگذار بر یکدیگر دارند . اگر شما یا همسرتان با مشکلاتی در زمینه عملکرد جنسی مواجه هستید و دیابت دارید، مراجعه به پزشک یا مشاور جنسی می‌تواند کمک بزرگی باشد. این اختلالات رایج هستند، اما خوشبختانه قابل درمان‌اند به ویژه اگر زود تشخیص داده شوند. همنشینی دیابت و اختلال جنسی می تواند مفهوم زندگی جسمی و روانی فرد کم رنگ کند .
نکته مهم اینکه نباید از مطرح‌کردن این مسائل خجالت کشید؛ سلامت جنسی، بخشی از سلامت کلی انسان است.
منابع علمی:
1. Vincent, A. M., Callaghan, B. C., Smith, A. L., & Feldman, E. L. (2011). Diabetic neuropathy: cellular mechanisms as therapeutic targets. Nature Reviews Neurology, 7(10), 573–583.
2. Maiorino, M. I., Bellastella, G., & Esposito, K. (2014). Diabetes and sexual dysfunction: current perspectives. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy, 7, 95–105.
3. Feldman, E. L., Nave, K. A., Jensen, T. S., & Bennett, D. L. (2017). New horizons in diabetic neuropathy: mechanisms, bioenergetics, and pain. Neuron, 93(6), 1296–1313.