اختلال نعوظ (Erectile Dysfunction) شایع ترین اختلال جنسی مردان است که به ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ کافی برای برقراری رابطه‌ی جنسی رضایت بخش گفته می‌شود. این مشکل در مردان بالای ۴۰ سال شایع‌تر است، اما شیوع آن در افراد جوان‌تر نیز در حال افزایش است.
عوامل مختلفی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، دیابت، چاقی، مشکلات عصبی و سبک زندگی ناسالم می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. مطالعه مردان ماساچوست نشان داد که شیوع کلی اختلال نعوظ 52 درصد است. تخمین زده شد که در سال 1995، بیش از 152 میلیون مرد در سراسر جهان این مشکل را تجربه کردند. برای اختلال نعوظ سال 2025، شیوع تقریباً 322 میلیون در سراسر جهان پیش بینی می شود .(Francesco Montorsi & et al.2010)
در ادامه، دلایل، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمانی این اختلال بررسی می‌شوند
مکانیسم نعوظ چگونه است؟
برای درک اختلال نعوظ، ابتدا باید نحوه‌ی عملکرد طبیعی آن را بدانیم:.
1ـ تحریک عصبی (آغاز فرآیند) 
تحریک جنسی از طریق افکار، لمس، دیدن یا شنیدن محرک‌های جنسی آغاز می‌شود. این تحریک باعث ارسال پیام‌های عصبی از مغز و نخاع به آلت تناسلی شده و ماده‌ای به نام نیتریک اکسید (NO) در بافت آلت آزاد می‌شود.. در این مرحله نقش تستوسترون بسیار کلیدی است.
2- گشاد شدن عروق خونی 
نیتریک اکسید باعث گشاد شدن عروق خونی (آرتریول‌ها) در آلت تناسلی می‌شود.با گشاد شدن این رگ‌ها، خون بیشتری وارد اجسام غاری (Corpora Cavernosa) می‌شود. اجسام غاری دو بافت اسفنجی در دو طرف آلت هستند که قابلیت پر شدن با خون را دارند.
3ـ پر شدن اجسام غاری از خون 
با افزایش جریان خون، اجسام غاری متورم و سفت می‌شوند. همزمان، رگ‌های خروجی که خون را از آلت خارج می‌کنند، تحت فشار قرار گرفته و بسته می‌شوند تا خون داخل آلت حفظ شود.
4ـ . حفظ نعوظ 
تا زمانی که تحریک جنسی ادامه داشته باشد، خون در اجسام غاری باقی می‌ماند و آلت در حالت نعوظ می‌ماند. سیستم عصبی خودمختار (عمدتاً بخش پاراسمپاتیک) مسئول حفظ این وضعیت است.
5ـ بازگشت به حالت عادی (شل شدن آلت) 
پس از انزال یا کاهش تحریک، سیستم عصبی سمپاتیک فعال می‌شود. این امر باعث ترشح آنزیم فسفودی‌استراز نوع ۵ (PDE5) می‌شود که نیتریک اکسید را غیرفعال کرده و رگ‌ها را دوباره تنگ می‌کند.با کاهش جریان خون ورودی و باز شدن رگ‌های خروجی، خون از آلت خارج شده و به حالت شل بازمی‌گردد.
انواع اختلال نعوظ
- اختلال نعوظ با منشا فیزیکی
- اختلال نعوظ با منشا روانی
که ما در اینجا به اختلال نعوظ با منشا فیزیکی می پردازیم
اختلال نعوظ با منشا فیزیکی
مشکلات عروقی (شایع‌ترین علت) 
اختلال در جریان خون می‌تواند باعث عدم توانایی در ایجاد یا حفظ نعوظ شود.
- بیماری‌های قلبی و عروقی: مانند تصلب شرایین (آترواسکلروز) که باعث تنگ شدن و انسداد رگ‌های خونی می‌شود.
- فشار خون بالا (هایپرتنشن): کاهش انعطاف‌پذیری رگ‌ها و کاهش جریان خون به آلت.
- دیابت: باعث آسیب به رگ‌های خونی کوچک و اعصاب می‌شود که می‌تواند منجر به اختلال نعوظ شود.
- کلسترول بالا: انسداد عروق و کاهش خون‌رسانی به آلت.
- سندرم متابولیک و چاقی: التهاب سیستمیک و اختلال در متابولیسم که بر سلامت عروقی تأثیر می‌گذارد.
مشکلات عصبی (آسیب به اعصاب مرتبط با نعوظ) 
آسیب به سیستم عصبی می‌تواند مانع انتقال پیام‌های عصبی به آلت شود.
- دیابت نوروپاتی: آسیب عصبی ناشی از دیابت.
- آسیب نخاعی یا سکته مغزی: می‌تواند مسیرهای عصبی کنترل‌کننده‌ی نعوظ را مختل کند.
- بیماری‌های عصبی: مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، پارکینسون و آلزایمر که باعث تخریب عملکرد عصبی می‌شوند.
- جراحی‌های لگنی یا پروستاتکتومی: جراحی‌های سرطان پروستات، مثانه یا روده ممکن است به اعصاب ناحیه لگن آسیب برسانند.
مشکلات هورمونی (اختلالات غدد درون‌ریز) 
- کاهش تستوسترون: (هیپوگنادیسم) که می‌تواند باعث کاهش میل جنسی و کاهش تولید نیتریک اکسید شود.
- افزایش پرولاکتین: (هایپرپرولاکتینمی) که می‌تواند ترشح تستوسترون را سرکوب کند.
- مشکلات تیروئیدی: (کم‌کاری یا پرکاری تیروئید) که می‌تواند عملکرد جنسی را تحت تأثیر قرار دهد.
- سندرم کوشینگ: افزایش بیش‌ازحد کورتیزول که منجر به عدم تعادل هورمونی و اختلال نعوظ می‌شود.
مصرف داروها 
- داروهای فشار خون: مانند بتابلاکرها (مثلاً پروپرانولول).
- داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب: مانند SSRIs (فلوکستین، سرترالین).
- داروهای ضدروان‌پریشی: مانند ریسپریدون.
- استروئیدهای آنابولیک: که می‌توانند تعادل تستوسترون را به‌هم بزنند.
- داروهای ضدتشنج و مخدرها: مانند ترامادول و مورفین.
مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار 
- سیگار کشیدن: باعث آسیب به رگ‌های خونی و کاهش نیتریک اکسید می‌شود.
- الکل: مصرف زیاد الکل باعث سرکوب سیستم عصبی و کاهش تستوسترون می‌شود.
- مواد مخدر: مانند کوکائین، آمفتامین‌ها و ماریجوانا که تأثیر منفی بر جریان خون و سیستم عصبی دارند.
مشکلات ساختاری و آناتومیکی آلت 
- بیماری پیرونی (Peyronie’s Disease): تشکیل بافت اسکار در آلت که باعث انحنای غیرطبیعی و درد هنگام نعوظ می‌شود.
- هیپوسپادیاس یا نقص مادرزادی در ساختار آلت: که می‌تواند عملکرد طبیعی نعوظ را مختل کند.
- تروما یا آسیب فیزیکی: مانند شکستگی آلت در حین رابطه جنسی.
. کمبود فعالیت فیزیکی و سبک زندگی ناسالم 
- عدم تحرک و ورزش نکردن: باعث کاهش سلامت قلبی-عروقی می‌شود.
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد چربی‌های اشباع، قند و غذاهای فرآوری‌شده که به مشکلات متابولیکی منجر می‌شود.
- استرس و کمبود خواب: می‌تواند سطح کورتیزول را افزایش داده و تولید تستوسترون را کاهش دهد.
علائم اختلال نعوظ
- ناتوانی در ایجاد نعوظ
- ناتوانی در حفظ نعوظ
- عدم نعوظ کامل(کاهش سفتی)
- کاهش میل جنسی
- عدم نعوظ صبحگاهی یا ضعیف بودن آن
تشخیص اختلال نعوظ
با توجه به اینکه اختلال نعوظ یک مشکل پیچیده و چند علتی است که علت ها هم می توانند با هم تداخل داشته باشند فرآیند تشخیص اختلال نعوظ باید طی یک پروتکل مشخص و جامع باشد تا بتواند تمامی علت ها را در بر بگیرد.
مصاحبه بالینی 
مدت زمان ، فرکانس مشکل و همچنین کیفیت نعوظ صبحگاهی برای پزشک اهمیت دارد. بررسی داروهای مصرفی و میزان تحرک بیمار در این جلسه بررسی می شود.
معاینه فیزیکی
بررسی امکان پیرونی و وجود احتمالی مشکلات ساختاری آلت ، بررسی فشار خون برای احتمال وجود مشکلات قلبی عروقی
آزمایش خون و ادرار
بررسی هورمونی و میزان قند و چربی خون .
تست ریجی اسکن 
ریجی اسکن جهت بررسی نعوظ شبانه استفاده می شود که برای تشخیص منشا بیماری بسیار اهمیت دارد .
سونوگرافی داپلر
جهت بررسی گرفتگی عروق آلت
تست پاسخ عصبی
جهت بررسی مشکل عصبی آلت
درمان اختلال نعوظ
1 : تغییر سبک زندگی (اولین خط درمان)
- ورزش منظم: بهبود گردش خون و افزایش تستوسترون.
- کاهش وزن: چاقی یک عامل خطر برای دیابت و بیماری‌های قلبی است که باعث اختلال نعوظ می‌شود.
- ترک سیگار و الکل: سیگار باعث آسیب به رگ‌های خونی می‌شود و الکل بیش از حد عملکرد جنسی را مختل می‌کند.
- مدیریت استرس و خواب کافی: استرس و کمبود خواب می‌توانند تستوسترون را کاهش دهند.
2 : داروهای خوراکی (رایج ترین درمان)
از سال 1998، مهارکننده‌های فسفودی استراز نوع 5 (PDE5i) مانند ویاگرا به‌عنوان پایه اصلی درمان اولیه برای اختلال نعوظ مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری از بیماران نتایج مثبتی را از این داروها دریافت کرده و اگرچه به طور کلی این دست داروها برای درمان بی‌خطر است ، اما PDE5i ممکن است بی‌اثر باشد یا ممکن است برای بیماران خاص عوارض جانبی داشته باشد ، بیمارانی که دارای فشار خون پایین ، سابقه سکته‌ی قلبی یا مغزی و یا اختلالات کلیه و کبدی را دارند نباید از این دسته داروها استفاده کنند و همچنین این داروها نباید با داروهای حاوی نیترات و مهارکننده های قوی همزمان استفاده شود .
4 : درمان‌های هورمونی (برای موارد کمبود تستوسترون)
اگر تستوسترون پایین باشد، پزشک ممکن است درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) را تجویز کند .
5 : اگزوزوم تراپی 
اگزوزوم‌ها نانوذراتی هستند که در بازسازی بافتی و بهبود عملکرد عروق نقش دارند. تحقیقات نشان داده‌اند که اگزوزوم تراپی می‌تواند باعث بهبود عملکرد جنسی در افراد مبتلا به اختلال نعوظ شود.
7 : درمان با تزریق دارو 
یکی دیگر از گزینه های درمان تزریق به ناحیه آلت تناسلی است . متخصص با توجه به شرایط بیمار دوز داروی مصرفی را تعیین کرده و با سرنگ به آلت تناسلی تزریق می‌کند . داروهایی مانند پاپاوارین ، فنتولامین ، پروستاگلاندین و تریمیکس از این دست از داروهستند . اما این نوع درمان ضعف‌هایی دارد . نعوظ با این داروها معمولا طولانی و دردناک هستند . این درمان موقتی است . خود تزریق دردناک است و مانند تمامی تزریق های داخل بدن احتمال عفونت محل وجود دارد .
8 : درمان با پروتزهای آلت تناسلی 
این نوع درمان به معمولا به عنوان گزینه‌ی آخردرمان استفاده می‌شوند به طور کلی دو پروتز در آلت تناسلی مصرف می‌شود .
۱: پروتزهای منعطف که هزینه کمی دارند ولی آلت همیشه در حالت نیمه سخت قرار دارد و ممکن است از زیر لباس پیدا باشد.
۲ : پروتز بادی که یک دستگاه بسیار گران و پیچیده است و طی یک جراحی سنگین برای فرد کارگذاشته می‌شود اما فرد با فشردن یک دکمه در پایین بیضه از طریق یک پمپ شکمی آلت خود را سفت و شل می‌کند و دیگرنگران پیدا شدن آلت از زیر لباس نیست . البته این نوع پرتز احتمال خرابی مکانیکی را دارد. این پروتزها هم مانند تمامی پروتزها و روش های جراحی احتمال عفونت و پس زدن را دارد و همچنین محدودیت جراحی برای بیماران زمینه ایی نیز وجود دارد
9 : درمان با شاک ویو
وقتی شاک ویو‌تراپی با شدت کم (Li-ESWT) روی بافت اعمال می‌شود، آسیب‌های کوچک (میکروتروما) ایجاد کرده که خود باعث تخریب رسوب دیواره رگ ها می شود و با افزایش فاکتورهای رشد (مثل فاکتور رشد اندوتلیال عروقی) باعث تشکیل رگ‌های خونی جدید می‌شود. این فرآیند که به رگ‌زایی معروف است، به بهبود خون‌رسانی کمک می‌کند. از آنجا که برای عملکرد نعوظ، گشاد شدن رگ‌ها ضروری است، شاک ویو با افزایش تولید اکسید نیتریک (که به گشاد شدن رگ‌ها کمک می‌کند) به بهبود نعوظ مخصوصا در بیماران دیابتی کمک می‌کند. (Leonid Spivak & et al.2021)
همچنین شاک ویو می‌تواند در بازسازی عصب‌ها نقش داشته باشد. این کار را با پاک‌سازی سریع‌تر بافت آسیب‌دیده، کاهش اسکار عصبی و افزایش تکثیر سلول‌های شوان (که به ترمیم اعصاب کمک می‌کنند) انجام می‌دهد. به همین دلیل، این روش برای درمان اختلال نعوظ ناشی از آسیب‌های عصبی هم مفید است.
10 : درمان با PRP
یکی از روش‌های نوین و امیدوارکننده برای درمان اختلال نعوظ، استفاده از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP (Platelet-Rich Plasma) است. در این روش، ابتدا مقدار کمی از خون بیمار گرفته می‌شود و پس از سانتریفیوژ، پلاسمای غنی از پلاکت جدا شده و به بافت آلت تزریق می‌گردد. پلاکت‌ها دارای فاکتورهای رشد هستند که می‌توانند به بازسازی عروق خونی، تحریک تولید کلاژن و بهبود عملکرد بافت‌های آلت کمک کنند.
این روش غیرتهاجمی بوده و معمولاً با حداقل عوارض همراه است. بسیاری از بیماران پس از چند جلسه درمان، بهبود در کیفیت نعوظ را گزارش کرده‌اند.
نتیجه گیری
اختلال نعوظ یک مشکل شایع اما قابل درمان است. بسیاری از مردان می‌توانند با تغییر سبک زندگی یا درمان‌های دارویی، مشکل خود را برطرف کنند. در موارد شدیدتر، روش‌هایی مانند اگزوزوم‌تراپی، شاکویوتراپی یا پروتز آلت ممکن است راهکارهای مؤثری باشند. گرچه طبق تحقیقات به دست آمده به دلیل پیچیدگی این اختلال بهتر است درمان چند وجهی انجام شود اگر دچار این مشکل هستید، مراجعه به پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین درمان را برای وضعیت خود انتخاب کنید.